بسم الله الرحمن الرحیم
دانشمندان گاهی اصول و روابطی که در علوم تجربی به کار می‌رود، را برای توجیه پدیده‌های انسانی و روابط و برهم‌کنش‌های حاکم بر آن‌ها به کار می‌برند. گاهی کاربرد این روابط برای فهم پدیده‌های اجتماعی کاملاً موفقیت‌آمیز بوده و نتایج جالب توجهی از آن‌ها گرفته شده است. در اینجا می‌خواهیم رابطه‌ی بین فیزیک و خودکشی در دانشگاه صنعتی شریف را بر مبنای اصول تجربی قابل استناد برای دانشمندان علوم تجربی و به خصوص فیزیک تحلیل کنیم.
اصولاً در علوم تجربی یک نظریه‌ی مفید دو خصوصیت اصلی دارد. اول اینکه تجربه پذیر است و دوم اینکه قابلیت پیش‌بینی دارد. یکی از اصول نانوشته‌ی دیگر که در فیزیک هم کاربرد زیادی دارد، این است که تا بتوانیم باید پدیده‌های مختلف را به صورت موضعی بررسی کنیم. مثل اگر یک ذره‌ی باردار متحرک جایی روی زمین از حرکت مستقیم خود منحرف می‌شود، آن را به یک پدیده‌ی زمینی و تا حد امکان نزدیک به این ذره مرتبط می‌کنیم و نه به پدیده و واقعه‌ای بسیار دور از آن کیلومترها دورتر روی زمین یا به واقعه‌ای روی ماه یا خورشید! دیگر اینکه تا حد امکان مشترکات پدیده‌های مختلف را انتزاع کرده و عناصر متغیر را حذف می‌کنیم.
در مدت 9 ماه گذشته تا کنون سه خودکشی مختلف در دانشگاه شریف رخ داده که در دو مورد به کشته شدن دو دانشجو از خانواده‌ی دانشگاه شریف و در یک مورد منجر به آسیب جدی به یکی از دانشجویان این دانشگاه شده است. در کمال تعجب تمامی کسانی که خودکشی کرده‌اند، دانشجوی فیزیک بوده‌اند! مطابق مطالب بالا پارامترهای تأثیرگذار نظریه را باید در شرایط کنونی حاکم بر دانشکده فیزیک جستجو کرد و فرض تأثیر گرفتن دانشجویانی که مرتکب خودکشی شدهاند از عملکرد مسؤولان دانشگاه دور از ذهن خواهد بود. چرا که این پدیده با این ابعاد تکان دهنده تنها در دانشکده‌ی فیزیک دانشگاه صنعتی شریف روی داده است. از سوی دیگر با توجه به تغییر مسؤولان دانشگاه در خلال این مدت1، نسبت دادن عوامل به عملکرد کلان مسؤولان دانشگاه مردود خواهد بود.
همچنین تحلیل موضعی این واقعه نشان می‌دهد که وقتی به دانشکده‌های فیزیک دیگر دانشگاه‌ها نظری بیندازیم، خواهیم دید که چنین امری در مورد آن‌ها سابقه ندارد. هر شخص عاقلی بر این مطلب صحه خواهد گذاشت که اگر اساتید دانشکده یا استاد راهنمای این دانشجویان با وقت گذاشتن مناسب برای امور علمی جو شاداب و گیرایی در دانشکده فراهم می‌کردند، امید به زندگی در میان دانشجویان به این اندازه کاهش نمی‌یافت.
حال ببینیم وضعیت علمی دانشکده چگونه است؟
اصولاً در دو سال اخیر محیط دانشکده‌ی فیزیک بسیار سیاسی و ملتهب شده و گاهی از یک محیط آکادمیک به محل جدال‌های سیاسی مبدل شده است. مثلاًٌ استاد راهنمای دانشجویی که پنج‌شنبه‌ی گذشته کشته شد، در بیشتر جلسات سمینار عمومی2 بحث را به گونه‌ای سیاسی می‌کند یا به مسئولان مملکت توهین می‌کند و یا اسلامی کردن دانشگاه‌ها را زیر سؤال می‌برد و ... معمولاً به خاطر نفوذ بی حد و حصر او کسی نیز اعتراضی نمی‌کند. جالب اینجاست که در انتخابات دهم این شخص مدعی مخالفت با سیاست‌بازی، با دستبند سبز در کنفرانس ملی علمی داخلی شرکت می‌کرد!
با بررسی سوابق اساتیدی که اخیراً در دانشکده جذب شدهاند به راحتی مشاهده می‌شود که وجهه‌ی سیاسی آن‌ها کاملاً بر وجهه‌ی علمی ایشان غلبه دارد و گاهی کلاس‌های درس را با میتینگ‌های سیاسی اشتباه می‌گیرند و در مقابل استادانی که همسو با خواسته‌های آن‌ها نبوده‌اند به بهانه‌های مختلف حذف شدهاند. ریاست دانشکده نیز تقریباً در تمامی مسایل سیاسی نامه پراکنی کرده و نظرات سیاسی خاص خود را ابراز می‌کند که آخرین مورد فراخوان برای اجتماع غیرقانونی در 25 بهمن در فیس‌بوک شخصی او و سپس حمایت از فتنه‌گران 25 بهمن در دانشگاه شریف است.
جالب است که در ابتدای ورود به دانشکده فیزیک شما با تصاویری مواجه خواهید شد که سرتاسر دانشکده را پر کرده‌اند. این‌ها تصاویر کسانی است که در پیشبرد علم فیزیک کمک‌هایی کرده‌اند ولی برای قرار دادن آن‌ها عکس‌های رزمندگان و شهدا را از سطح دانشکده جمع کرده‌اند! باید از رییس فعلی دانشکده پرسید چگونه از سویی پس از رنگ آمیزی دیوارها دستور نصب صدها تابلو را بر روی دیوارهای دانشکده می‌دهد ولی بعد از نصب چند پارچه‌ی سیاه و پرچم عزا در ایام محرم دستور جمع آوری این نمادها را به بهانه آسیب دیدن رنگ‌آمیزی صادر می‌کند و مجریان امر را ملزم به پرداخت غرامت می‌کند و حتی حاضر نمی‌شود تا پایان دهه‌ی اول این عمل انجام شده را تحمل کند.
به راستی آیا تقاضا برای عدم اصرار بر جو سکولاریستی و پرهیز از مناقشات بی‌فرجام سیاسی و ایجاد فضایی علمی در دانشکده‌ی فیزیک دانشگاه صنعتی شریف تقاضای نابجایی است؟
با توجه به تجربه پذیر بودن خودکشی‌های دانشجویان در دانشکده‌ی فیزیک، احتمال رخداد مجدد آن هر کسی را به چاره‌اندیشی در مورد جلوگیری از زمینه‌های ظهور و بروز آن به فکر می‌اندازد. مطالبی که در بالا آمد، دانشکده‌ی فیزیک را تبدیل به محیطی نامناسب برای تحصیل دانشجویان کرده است و بنابراین حداقل خواست دانشجویان از مسؤولان دانشگاه و وزارت علوم، اصلاح این وضعیت و برخورد با عاملان به وجود آمدن آن است تا دیگر شاهد چنین وقایع دلخراشی در بین اعضای دانشکده‌ی فیزیک دانشگاه صنعتی شریف نباشیم.
پانوشت:
1- یکی از خودکشی‌های منجر به مرگ در دوران مسؤولان قبلی دانشگاه و دیگری در دوران مسؤولان فعلی دانشگاه است.
2- ایشان حتی پس از بازنشسته شدن تا این اواخر هنوز برگزاری مهم‌ترین و شلوغ‌ترین سمینار هفتگی دانشکده، یعنی سمینار عمومی را بر عهده داشت.
نوشته شده در جمعه ۱۳۸۹/۱۲/۲۰ ساعت توسط جمعی از دانشجویان فیزیک دانشگاه شریف |