جهت حمایت از ما، لطفا امتیاز این پست را از طریق ستاره های بالا مشخص کنید (فقط بر روی ستاره ها کلیک کنید)
جزوه سیستم اطلاعات مدیریت (MIS) مهندسی صنایع تالیف استاد سینا لاله. در این جزوه ابتدا سیستم و مفاهیم آن ذکر می شود زیرا در درس MIS هدف جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از سازمان وسیستم است که در اختیار مدیریت برای تصمیم گیری بهتر قرار داده شود. در ادامه این جزوه به نقش MIS در سازمان و سطوح سیستم های اطلاعات مدیریت پرداخته می شود. چرخه حیات سیستم و تصمیم گیری بیان می شود و همچنین به بخش سیستم های پشتیبان تصمیم یا DSS نیز پرداخته می شود. در بخش های بعدی انواع سیستم های اطلاعات مدیریت ذکر می شود. این جزوه در 24 فصل تهیه شده است. همچنین استاد لاله از اساتید برجسته مهندسی صنایع می باشد که به زبانی ساده این درس را تدریس نموده است.
کاملترین جزوه MIS در 160 صفحه PDF.
در ادامه در مورد سیستم اطلاعات مدیریت و مزایا و چالش های پیش رو صحبت خواهیم نمود و در انتها جزوه جهت دانلود قرار داده شده است.
سیستم اطلاعات مدیریت
تعریف نظری: بهشتیان سیستم اطلاعات مدیریت را سیستم های رسمی و غیر رسمی که اطلاعات قدیم، حال و اطلاعات مربوط به برنامه های آینده را به صورت کتبی و شفاهی، مرتبط با عملیات داخلی سازمان و محیط آن فراهم می سازد و سپس به وسیله ی اطلاعات فراهم شده در چارچوب زمانی مقتضی به منظور به کار بردن در تصمیم گیری، از مدیران، پرسنل و اجزاء کلیدی محیط پشتیبانی می کند، بیان می کند.
یک سیستم اطلاعات مدیریت (MIS) تا حد زیادی به یک پایگاه مدل وابسته است. پایگاه مدل در بر گیرنده برنامه ها یا اطلاعات سازماندهی شده و پردازش یافته، است و برنامه ها، تصمیمات و مدل های برنامه ریزی شده ای را تولید می کند که فرآیندهای تصمیم گیری انسانی، به کار گرفته شده و یا شبیه سازی می شوند. در حالی که پایگاه مدل و داده ها ممکن است به طور مستقل گسترش یافته باشد، ولی اساساً مکمل یکدیگر هستند. پایگاه داده ها، طراحان پایگاه مدل را به ورودی های مورد نیاز مدلهای شان مجهز می سازد. پایگاه مدل نوع داده ای که بایستی در پایگاه داده ها ترکیب و تلفیق شوند را نشان می دهد. پایگاه داده و مدل، تواما سیستم اطلاعات مدیریت را می سازند که در این حالت، این سیستم اطلاعاتی، مدلی از سازمان واقعی است.
اهمیت سیستم اطلاعات مدیریت
مدیران سازمان ها به هفت دلیل زیر به استقرار و پیاده سازی سیستم اطلاعات مدیریت اهمیت نشان می دهند.
1- سیستم اطلاعات مدیریت ابزار اصولی حل مساله و تصمیم گیری است. به عبارت دیگر، کمک کننده به تصمیم گیری مدیران است.
2- سیستم اطلاعات مدیریت تاثیر عمده بر کیفیت زندگی سازمانی دارد.
3- سیستم اطلاعات مدیریت مشارکت کارکنان را در تصمیم گیری مدیران بیشتر می کند.
4- سیستم اطلاعات مدیریت اطلاعات درست را در زمان مقتضی در اختیار مدیران قرار می دهد.
5- تغییرات محیطی، نیاز به استقرار و پیاده سازی سیستم اطلاعات مدیریت را بیشتر مطرح می کند.
6- برنامه ریزی و کنترل سطوح مختلف مدیریتی، نیاز به سیستم اطلاعات مدیریت را بیشتر مطرح می کند.
7- سیستم اطلاعات مدیریت بستر را برای گزارش دهی مناسب برای سیستم، آماده می نماید.
مدل های سیستم اطلاعات مدیریت (MIS)
سازمان را می توان به لایه های مختلفی طبقه بندی کرد، که این لایه ها با هم رابطه تعاملی دارند. صاحب نظران این لایه ها را به 6 طبقه تقسیم بندی می کنند. این طبقات عبارتند از: مدیران، سیستم حمایت تصمیم، سیستم پردازش تراکنشی، سیستم مدیریت پایگاه داده، ارتباطات و کاربران. در مجموع لایه های یک و شش به عنوان لایه های انسان افزاری و لایه های دو، سه، و چهار به عنوان لایه های نرم افزاری و لایه پنجم به عنوان لایه نرم افزاری و سخت افزاری سیستم اطلاعات مدیریت مطرح هستند. این لایه ها از لحا جغرافیایی توزیع و پخش شده اند و منطبق بر هم بوده و جدا از هم نیستند، لیکن مستقلاً مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.
موانع و چالش های بکارگیری سیستم اطلاعات مدیریت
یکی از صاحب نظران دلیل اصلی آن را مفروضات غیر واقعی و خطای طراحان این گونه سیستم ها می داند. مفروضات و
تصورات غلط زیربنایی طراحی سیستم های اطلاعات مدیریت، به شرح زیر مطرح می شوند.
دام اول: اطلاعات بیشتری باید به مدیران داده شود.
بر اساش این فرض، مدیران اطلاعات کافی دریافت نمی کنند و اگر اطلاعات بیشتر در اختیار آنان گذاشته شود، می توانند به طور موثرتری انجام وظیفه کنند. این در حالی است که صاحب نظران سیستم های اطلاعاتی معتقدند، اطلاعاتی که به مدیران داده می شود، بیشتر اطلاعات بی فایده، زائد و بی موقع هستند. بدین ترتیب مدیران از فراوانی بیش از اندازه اطلاعات رنج می برند. این بار زیاد اطلاعات، نه تنها مشکل مدیر را حل نمی کند، بلکه بیشتر هم می کند، زیرا آن چه که مورد نیاز مدیر است، باید از داده های نا مربوط مبرا باشد.
دام دوم: اطلاعاتی را که مدیر می خواهد، لزوماً مورد نیازش است.
بر اساس این فرض، در فرآیند تصمیم گیری، معمولاً یک عامل ریسک و عدم اطمینان وجود دارد و این امر اغلب باعث می شود تا مدیر برای اطمینان خاطر، بیشتر از آن چه که واقعاً نیاز است، اطلاعات درخواست کند. این فرض، به احتمال زیاد، در مرحله ابتدایی طراحی سیستم های اطلاعات مدیریت، مخصوصاً هنگامی که طراح از مدیر، اطلاعات مورد نیاز برای تصمیماتش را می پرسد، شکل می گیرد. هنگامی که مدیران درک درستی از تصمیمات خود و متغیرهای وابسته به آن ندارند، گرایش آن ها به تقاضا برای تمامی اطلاعات موجودی خواهد بود که ممکن است بر تصمیم آنان اثر داشته باشد. به این ترتیب، طراح سیستم اطلاعاتی که ممکن است از فرآیند تصمیم گیری شناخت کمی داشته باشد و نمی داند که مدیر چگونه تصمیم گیری می کند و توجه خود را به کجا باید معطوف سازد، برای نشان دادن این که در برآورد نیازهای مدیران می تواند موثر باشد، حجم زیادی از اطلاعات را در اختیار مدیر قرار می دهد.
دام سوم: در صورتی که اطلاعات مورد نیاز مدیر به او داده شود، تصمیم گیری او بهبود خواهد یافت.
نتایج تجربی این اعتقاد را تقویت می کند که مدیران علی رغم وجود الگوهای رسمی تصمیم گیری، در بسیاری از موارد بر استفاده از الهام، بینش، تجربه و قضاوت شخصی خویش تمایل دارند. در این زمینه دیدگاه مدیر مبنی بر این که: تصمیمات من مبتنی بر سال ها تجربه است، مانع بسیاری از طراحان سیستم های اطلاعاتی مدیریت در مدل سازی تصمیمات شده است. در بیشتر موارد چنین پاسخی از طرف مدیر صرفاً برای منطقی جلوه دادن تصمیماتی است که می گیرد. همچنین مدیر می خواهد این واقعیت را که الگویی برای تصمیم گیری ندارد، پنهان کند و یا می خواهد در مقابل این مفهوم ضمنی که کامپیوتر هم می تواند همان تصمیم را بگیرد، مقاومت کند. با این همه در موارد دیگری مشاهده شده است که اگر چه اطلاعات خوبی به مدیر داده شده، او آن ها را به طور نامناسب به کار گرفته است. در نتیجه درخواست مدیر برای اطلاعات بیشتر، همیشه به این معنی نیست که او واقعاً به این اطلاعات نیاز دارد. همچنین، نباید تصور کرد که اگر همه اطلاعاتی را که مدیران به آن ها نیاز دارند به آنان داده شود، به کیفیت تصمیم گیری شان افزوده خواهد شد. اطلاعات بیشتر به خودی خود ضمانتی برای تصمیم گیری خوب و موثر نیست. پس باید به مدیر آموخت که چگونه از اطلاعات، صحیح استفاده کند و در چه زمان و مکانی چه نوع اطلاعاتی بیشترین کمک را به او می کند بنابراین حتی اگر سیستم اطلاعات مدیریت، بتواند اطلاعات مربوط را در اختیار مدیر قرار دهد، تضمینی برای بهبود تصمیم گیری او نخواهد بود.
دام چهارم: کامپیوتر می تواند تمامی اطلاعاتی را که مدیر به آنها نیاز دارد، در اختیار او قرار دهد.
بر اساش این فرض، کامپیوتر می تواند تمامی اطلاعات متنوع و مفیدی را که مدیر برای تصمیم گیری به آن نیاز دارد، فراهم کند. در عین حال، تحقیقات نشان داده است که مدیران تماس های انسانی و صحبت رودررو را به منظور تبادل اطلاعات، بر سایر موارد کسب آن ترجیح می دهند. بدیهی است که کامپیوتر نمی تواند جوابگوی بعد اجتماعی تبادل و جمع آوری اطلاعات باشد. به علاوه، اطلاعاتی را که مدیر به آن نیاز دارد، به قدری متفاوت و متنوع است و یا به قدری به سرعت تغییر می کند که پیشرفته ترین سیستم های اطلاعاتی کامپیوتری نیز قادر نخواهند بود هر نیاز اطلاعاتی را برآورده کنند.
دام پنجم: ارتباطات بیشتر به معنای عملکرد بهتر است.
بر اساس این فرض، سیستم های اطلاعات مدیریت می توانند در ارایه اطلاعات به مدیران درباره سایر شعب، واحدها و یا سایر مدیران کمک کنند. در حالی که چنین ارتباطاتی می تواند هماهنگی را آسان سازد، ضرورتاً عملکرد را بهبود نمی بخشد. بنابراین چنین فرضی که ارتباطات فوق همیشه ضرورتاً خوب هستند، خطاست. نکته حائز اهمیت این است که سازمان باید شاخص های مناسبی برای عملکرد واحدها و مدیران داشته باشد، به طوری که در میان گذاشتن اطلاعات موجب تضاد یا رقابت با یکدیگر نشود. بنابراین قبل از مجاز دانستن جریان آزاد اطلاعات میان واحدها، شاخص های ساختار سازمانی و عملکرد، باید در نظر گرفته شود.
دام ششم: مدیر نیاز به دانستن طرز کار سیستم اطلاعات مدیریت ندارد، بلکه تنها باید چگونگی استفاده از آن را بداند.
بر اساس این فرض به مدیران اطمینان داده می شود که تنها کافی است به طراحان بگویند چه اطلاعاتی می خواهند، آنگاه اطلاعات مورد نیاز در اختیارشان قرار خواهد گرفت. این فرض هم توسط مدیران و هم توسط طراحان سیستم های اطلاعات مدیریت پذیرفته شده است و در واقع این تفکر را به مدیران القا می کند تا بر مرموز بودن کامپیوتر فایق آیند. آیا این نگرش عملاً از جانب طراحان برای جلوگیری از دسترسی دیگران به حوزه عملکرد خود و ورود به حوزه تخصص حرفه ای شان بوده یا برای جلوگیری از عدم پذیرش تجهیزاتشان به وسیله مدیران محتاط بوده است؟. اگر قرار باشد مدیران بتوانند عملکرد سیستم های اطلاعات مدیریت را ارزیابی کنند و کنترل کاملی بر آن داشته باشند، باید دانشی عمیق تر از طرز استفاده آن، داشته باشند
فهرست جزوه:
مطالب مشابه و مرتبط: